In bovengenoemde boek van John Piper is de “Danvers Statement” opgenomen. Deze “belijdenis” is opgesteld door “The Council on Biblical Manhood and Womanhood” en geeft kernachtig aan welke zorgen men heeft mbt de gevolgen van het omhelzen van onbijbelse lijnen in het debat over de verschillen tussen mannen en vrouwen. Daarnaast is vermeld welk doel men via gezamenlijke studie wil nastreven en belangrijk: welke bijbelse uitgangspunten (affirmations) men wil blijven hanteren.

Handig is ook een boekje met 50 vragen en antwoorden over dit onderwerp. De vragen zijn vaak de tegenwerpingen van hen die meer gelijkheid van mannen en vrouwen in de kerk voorstaan. Deze ‘vragen’ krijgen eerlijke en soms verrassende antwoorden. Dit (gratis pdf file) boekje kunt u downloaden door hier te klikken.

Een Nederlandse vertaling van dit boekje vindt u ook op desiringgod.org.

Steeds luider klonk de vraag of wij ook in de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) de ambten niet moesten openstellen ook voor vrou­wen. Tot de Generale Synode van Meppel 2017 het zeker wist: de Bijbel laat ook ruimte voor vrouwelijke ambtsdragers open.
Je vraagt je dan af: hebben we ons dan werkelijk zolang ver­gist? Zou Christus kerk op dit punt zo'n 20 eeuwen gedwaald hebben? Zou de Heilige Geest de kerk dan zolang op een zo be­langrijk punt in het onzekere gelaten hebben?

Moeten de Heilige Schriften worden gelezen zoals ze zichzelf presenteren of dwingen moderne inzichten tot aanpassing? De gedachte dat aan het laatste niet valt te ontkomen, wint ook in reformatorische kring terrein. In Het kompas van het christendom laat prof. dr. J. van Bruggen een krachtig tegengeluid horen. Om schipbreuk te voorkomen.

Alle artikelen over M/V uit 2017 zijn door Nader Bekeken digitaal beschikbaar gesteld. We lichten er hier een aantal uit.

Over het begin

Schiep God de mens (m/v) als priester in de hof van Eden?

Over de oorspronkelijke harmonieuze verhouding tussen man en vrouw en het herstel door de liefde van Christus.

Over de twee sporen van gelijkwaardigheid en verschil in verantwoordelijkheid in het bijbelse spreken over man en vrouw.

^{Dit derde artikel in deze serie verscheen eerder in De Reformatie 67 (1991/2) pp. 417-420 (met toestemming van Jakob van Bruggen geplaatst)}
In twee voorgaande artikelen kwamen onderwerpen aan de orde die te maken hebben met het woord van de Schriften over de plaats van man en vrouw in kerk en wereld. Hebben de bijbelwoorden wel reikwijdte genoeg om bij ons te komen in onze moderne situatie? Die vraag kwam ter sprake in het artikel Paulus en de Amazones. Het tweede artikel gaf een detailexegese van Paulus' gebod dat de vrouwen moeten zwijgen in de samenkomsten. Beide artikelen hadden, elk onder een eigen invalshoek, te maken met een algemeen thema dat velen steeds weer bezig houdt: de plaats van (man en) vrouw in de gemeente. Deze week gaan we meer in het algemeen op dit thema in.

^{Dit tweede artikel in deze serie verscheen eerder in De Reformatie 67 (1991/2) pp. 397-401 (met toestemming van Jakob van Bruggen geplaatst)}
Een opvallende en veel besproken passage uit Paulus' brieven is die waarin hij de vrouwen in de gemeente opdraagt te 'zwijgen'. In 1 Korintiërs 14,34 lezen we: ,,(Uw) vrouwen moeten zwijgen in de vergaderingen''. Wat betekenden die woorden voor Korinte? En welke implicaties hebben ze mogelijk voor vandaag?

^{Dit eerste artikel in deze serie verscheen eerder in De Reformatie 67 (1991/2) pp. 377-380 (met toestemming van Jakob van Bruggen geplaatst)}
Er zijn korte-afstandsraketten en lange-afstandsraketten, maar altijd is er een grens aan de reikwijdte ervan. Is het zo ook een beetje bij de bijbel? Het is duidelijk, dat daar woorden zijn die maar een kort bereik van geldigheid hadden en woorden die veel verder reiken. Is het nu ook waar dat uiteindelijk alle bijbeluitspraken een keer hun geldigheid verliezen en dat er een tijd kan aanbreken die buiten de schootsafstand van bijbelwoorden ligt?

Dergelijke vragen worden binnen de zogenaamde Hermeneutiek in algemene zin en theoretisch besproken. Het gemiddelde gemeentelid interesseert zich echter niet zoveel voor die theoretische bespiegelingen: spannend lijkt het pas te worden wanneer we een concreet onderwerp nemen. Bijvoorbeeld of onze moderne samenleving langzamerhand niet buiten het schootsveld is komen te liggen van bepaalde bijbelwoorden over de relatie man-vrouw.

Over dit concrete onderwerp wil ik in dit artikel graag een aantal algemene opmerkingen maken. De volgende week volgt dan een exegetische behandeling van één tekstpassage waarop de discussie zich nogal eens toespitst, namelijk het zogenaamde 'zwijggebod voor vrouwen' in 1 Korintiërs 14,33b-36.

Een studie naar zijn methode

Notitie n.a.v. P. Niemeijer: Over zwijgteksten, scheppingsorde en Geesteswerk

Al snel na het besluit van de synode van Meppel 2017 om zusters toe te laten tot alle ambten werd van diverse zijden (o.a. De Bruijne in het Nederlands Dagblad) geconstateerd dat de gronden onder dat besluit op z’n zachtst gezegd nogal mager waren. Kun je op zo’n summiere basis zulke vergaande besluiten nemen?
Als er een poging gedaan wordt om die lacune op te vullen en te bezien of er een betere argumentatie opgezet kan worden is dat zonder meer toe te juichen. Niemeijer heeft zijn boekje geschreven om die onderbouwing te verbeteren. Het gaat hem dan met name (maar niet alleen) om de zgn. zwijgteksten, die door de synode niet meegenomen zijn in de gronden. Dat wekt bevreemding, want ze hebben altijd een cruciale rol gespeeld in de argumentatie waarom zusters geen ambten mochten bekleden. Ze mogen omstreden zijn, maar dat is onvoldoende reden om ze niet in de argumentatie te betrekken. Niemeijer doet dat nadrukkelijk wel. En daarom is het goed om na te gaan of we met zijn argumentatie in kunnen stemmen.

auteurs: Pieter Boonstra & Henk Room

Een beoordeling van een belangrijk uitgangspunt in de exegese van Pieter Niemeijer in: Over zwijgteksten, scheppingsorde en Geesteswerk (Uitgave Woord & Wereld, 2018).

In 1 Timoteüs 2: 8-15 geeft de apostel Paulus voorschriften voor de gemeente. Volgens Pieter Niemeijer heeft hij daarbij alleen het oog op de getrouwde vrouw in relatie tot haar eigen man en haar omgang met hem in de gemeente. Deze vooronderstelling draagt zijn uitleg van 1 Timoteüs 2: 8-15.

In reactie op de besluiten van de Generale Synode van Meppel in 2017, heeft de kerkenraad van Capelle-Noord een revisieverzoek met een onderbouwing op hun website gezet.

de directe link naar het revisieverzoek
 

De TU Kampen heeft een publicatie het licht doen zien waarin docenten vanuit verschillende invalshoeken schrijven over ‘hermeneutiek’. Voor een deel kun je ook spreken over een publieke verantwoording over keuzes die docenten maken. Niet alles is al helemaal uitgekristalliceerd, maar er zijn toch al wel heel duidelijke lijnen zichtbaar. Het gaat om het boekje: “Gereformeerde hermeneutiek vandaag, theologische perspectieven,” orv Ad de Bruijne en Hans Burger.

Zowel in het ND als het RD heeft iemand dit boek besproken. De recensies kunt u hieronder nalezen.  
ND: https://www.nd.nl/nieuws/boeken/de-mens-in-het-verhaal-van-god.2803957.lynkx (alleen tegen betaling)
RD: https://www.rd.nl/boeken/gereformeerde-hermeneutiek-vandaag-begint-bij-de-mens-1.1432919

Dr. Hans Burger heeft in de richting van dr. GA vd Brink (RD) gereageerd naar aanleiding van zijn recensie en daaruit is een briefwisseling ontstaan die opgenomen is in het RD. Via onderstaande link kunt u meelezen:
https://www.rd.nl/opinie/hermeneutiek-moet-de-veilige-vaarroute-blijven-volgen-1.1438080

Een van de richters of rechters. Eén vrouw in een rijtje van elf mannen. Uitzondering of niet, er was in het Oude Testament dan toch maar een vrouw die met Gods goedkeuring de leiding had over Israël. Blijkbaar kan dat dus, dat een vrouw met gezag de leiding neemt over Gods volk. Ook over de mannen. En daarom is het niet zo vreemd dat zij genoemd wordt als argument om vrouwen toe te laten tot de ambten in de kerk. Ook in de gronden onder het besluit van de GKV-synode om vrouwen toe te laten als ouderling.

Maar staat er wel in de Bijbel dat Debora over Israël regeerde?

Lees meer op www.gerritveldman.nl

In discussies over de vraag of er in de kerk ook vrouwen mogen worden aangesteld wordt ze vaak genoemd. Ze is immers een duidelijk voorbeeld van een vrouwelijke ambtsdrager uit de tijd van het Nieuwe Testament. Een apostel nog wel! Een hoger ambt was er destijds toch niet? Ze stond blijkbaar op één lijn met Paulus, Petrus en al de andere apostelen die Christus zelf heeft aangesteld…

We komen de naam van Junia ook tegen in de besluiten van de GKV-synode waarin de ambten worden opengesteld voor vrouwen. Ze wordt genoemd in grond 4 van besluit 5, over het ouderlingenambt. Blijkbaar ziet ook deze synode Junia als een overtuigend argument dat vrouwen in de kerk regerende taken op zich mogen nemen

Lees meer op www.gerritveldman.nl

Volgens voorstanders van vrouwen in kerkelijke ambten had ook zij een leidende positie, samen met haar broers. Staat er in Micha 6:4 niet dat God hen alle drie zond om voor het volk uit te gaan? Mirjam was dus net als haar broers geroepen om het volk te besturen, zegt de GKV-synode zelfs in de gronden onder het besluit om het ouderlingenambt open te stellen voor vrouwen.

Maar is dat een terechte conclusie?

Lees meer op www.gerritveldman.nl

Ik vind het werkelijk verbijsterend om te lezen welke argumenten de synode aanvoert. Het is niet zo dat ik de argumenten die ik eerder besproken heb, simpelweg niet overtuigend vind of dat ik het met de onderliggende Bijbeluitleg gewoon niet eens ben. Nee, het gaat dieper: ik snap simpelweg niet hoe je als gereformeerd mens deze argumenten wel overtuigend kunt vinden of tot een dergelijke uitleg kunt komen.

Als je dit rijtje argumenten overziet, zijn het volgens mij niet meer dan wat losse flodders. Losse teksten die uit hun verband gerukt zijn en die men laat buikspreken door ze meer of iets anders te laten zeggen dan ze eigenlijk doen.

Lees meer op www.gerritveldman.nl

1. impressies

Mij is gevraagd te reflecteren op ontwikkelingen in de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt (GKv) vanuit een katholiek perspectief. Katholiek in de betekenis van: de kerk van alle tijden die verspreid is over de hele wereld, onder alle volken en talen. De vraag is dus hoe recente ontwikkelingen in de GKv getaxeerd moeten worden in het kader van haar verbinding met de kerk van alle tijden en alle plaatsen.

De apostel Paulus noteert over de laatste, zware dagen voor de wederkomst, hoe de mens er dan uitziet: “zelfzuchtig, geldzuchtig, zelfingenomen en arrogant. Lasteraars van God, zonder ontzag voor ouders; ondankbaar, harteloos, onverzoenlijk, lasterziek, onbeheerst en wreed. Haters van het goede en onbetrouwbaar, roekeloos en verblind. Genot is hun god. Ze zullen de schijn van vroomheid ophouden, maar de kracht ervan miskennen.” Eén avond zappen op je tv en je ziet deze beschrijving van Paulus vlees en bloed worden. Een arrogante menselijke cultuur die er van overtuigd is dat ze zich helemaal op de top van de toren van Babel bevindt. Daarom durft ze, vanuit haar virtuele hoogte, Mozes, de man Gods, aan te spreken: “Mozes, je hebt wel een mooi scheppingsverhaal geschreven, maar, geef toe, helaas wel met een heel stereotiep, patriarchaal en binair mensbeeld. Man en vrouw. Verbonden aan elkaar door God. Kijk, dat zoiets het in jouw tijd nog deed, begrijpen we. Maar begrijp jij dan ook dat wij daar in onze, hoogontwikkelde cultuur, niet meer mee uit de voeten kunnen?”

Meer dan een besluit

We zijn hier vanwege het besluit om de ambten open te stellen voor vrouwen. Maar het is wel duidelijk dat het gaat om veel meer dan dat besluit. Ten diepste gaat het om de vraag: wie is de mens? Wie ben je als man? Wie ben je als vrouw?

Inleiding

“Als de professionals er niet uit komen, leggen ze het probleem bij de amateurs’. Die reactie hoor ik wel eens over het feit dat de synode de uiteindelijke beslissing over vrouw en ambt neerlegde bij de plaatselijke kerken. Ik snap dat wel.

Voor het gemiddelde gemeentelid wordt het ingewikkeld. Op gemeenteavonden gaat het over verschillende betekenissen van Griekse woorden. ‘Dan haak ik af – zeggen broer Jan en zus Marie - laten de deskundigen beslissen’.

Vind je ook niet?

Hoe gaan wij met de Bijbel om? Een veel gehoorde vraag sinds we in de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) meer aandacht kregen voor hermeneutiek. Ook in de discussie over M/V en ambt wordt dit als een belangrijk onderliggend punt gezien. Misschien wel beslissend.

Toch is er met die vraag zelf al iets vreemds aan de hand: hij plaatst ons in de rol van handelend subject, en de Bijbel in de rol van lijdend voorwerp.

Op zaterdag 18 mei kwamen zo’n 325 kerkleden uit het hele land bijeen in Bunschoten om zich te bezinnen op de besluiten van de GS-Meppel 2017. Het was niet de bedoeling om alleen maar te spreken over ‘de vrouw in het ambt’. Deze besluiten waren wel de aanleiding om goed na te denken over het verstaan van de Bijbel.. lees meer

Hieronder kan u de videoregistraties, verzorgd door LPB Media, van de Bezinningsdag GKv in Bunschoten bekijken. Of bekijkt u ons op en/of abonneert u zich kosteloos op ons Youtube kanaal.

Mededeling

We hebben de video-opnames van geloofstoerusting.nl van dr. Gert van den Brink van deze site verwijderd. Terecht waarschuwt hij tegen een manier van bijbelgebruik, waarbij concrete geboden en aanwijzingen van God geen duidelijke plek meer krijgen in onze ethische bezinning. Van verschillende kanten werden wij erop gewezen dat geen recht gedaan wordt aan de opstelling van dr. Ad de Bruijne, die geen deugdethiek zonder gebodsethiek voorstaat. Ook De Bruijne zelf maakte daarom terecht bezwaar tegen de gewekte indruk.
Omdat we zijn eer en goede naam daardoor niet willen beschadigen, hebben we deze geloofstoerusting.nl video's hier verwijderd. Ook bieden we onze oprechte excuses aan voor de mogelijk aangerichte schade. Dat is geenszins de bedoeling. We hechten er aan de bezinning rond man, vrouw en ambt zuiver en christelijk te voeren, op basis van (juist weergegeven) argumenten.

De Bijbel is een boek dat zowel aangevallen als misbruikt wordt. Hoe houden we vast aan het juiste gebruik van de Schrift als Gods woord in een postmoderne tijd waarin de Bijbel enerzijds genegeerd en anderzijds misbruikt en gerelativeerd wordt.
Als kerken staan we voor een geweldige uitdaging. In een tijd die sterk verandert staat het lezen van de Bijbel onder druk. Daarnaast hebben we te maken met een nieuwe hermeneutiek die het gezag van de Bijbel ondermijnt. Dit alles vraagt van ons dat we ons bezinnen hoe wij Gods Woord als norm kunnen bewaren in een sterk veranderende cultuur.

bron: http://www.samengereformeerd.nl/videos/

De synode van de GKv nam in juni 2017 het besluit om alle ambten open te stellen voor zusters in de gemeente. Al veel is er geschreven over de Bijbelse onderbouwing van de besluiten. Kerkenraden oordelen daar verschillend over, terwijl iedereen toch zegt Bijbelgetrouw te willen zijn. Maar bedoelen we daar nog wel hetzelfde mee? Hoe kan het dat de besluiten zo verschillend worden beoordeeld, terwijl iedereen zegt de Bijbel recht te willen doen? In deze lezing wil ik betogen dat in de synodebesluiten op een nieuwe manier met de Bijbel om wordt gegaan. Die manier verdraagt zich niet met wat wij belijden over het gezag van de Schrift als Gods Woord.

Dat is een scherp oordeel. Maar het is de bedoeling om daarmee helder te maken dat er een dieper probleem speelt in onze kerken: Wat bedoelen we eigenlijk als we zeggen dat we het gezag van Gods Woord aanvaarden?

bron: http://www.samengereformeerd.nl/videos/

De complete video van de regiobijeenkomst in Ten Boer met Dr. Pieter Boonstra over 'Hoe lezen we de Bijbel?' gehouden op Vrijdag 9 februari 2018.

Wie een zeer uitvoerige bespreking van Genesis 1-3 en de zgn ‘zwijgteksten’ uit het NT wil meemaken, kan terecht bij de jonge Amerikaanse predikant en hoogleraar David Platt. Het is een mix tussen een college en een preek. Via onderstaande links kunt u ook andere door hem behandelde onderwerpen bekijken. Opvallend en hartverwarmend is de voortdurende inspanning om het Woord van God niet als een studieobject te benaderen, maar als het ‘Woord van God voor ons’ in onze concrete 21ste eeuwse situatie. Het gaat om YouTube filmpjes.

(inleiding)

Lieve kinderen,

Moeilijke tekst

Na de zondeval is eerst Adam, daarna Eva en ten slotte de satan ter verantwoording geroepen. In omgekeerde volgorde spreekt de Here vervolgens de straf uit die Hij verbindt aan de zonde van ieder van hen. Kort gezegd: Genesis 3: 14-19 is de strafuitspraak over de misdaad van Gods schepselen. We focussen ons op de straf die God Eva oplegde. Het eerste deel daarvan is duidelijk genoeg: de moeite die zij ondervinden zal bij de zwangerschap en geboorte van haar kinderen. Het vervullen van de aarde zal dus niet zonder moeite gaan. Over het tweede deel van de straf (vs 16c) is veel te doen. God zegt namelijk ook tegen Eva: “Je zult je man begeren, en hij zal over je heersen.”

Ik zal een paar dingen over deze woorden zeggen. Allereerst: we moeten goed vasthouden dat God deze woorden tegen Eva spreekt en niet tegen Adam. Er staat hier dus zeker geen opdracht aan mannen om over hun vrouwen te heersen. Maar er wordt hier m.i. ook niet slechts een beschrijving gegeven van de feitelijke (toekomstige) situatie. Een soort hint aan de vrouw om met die nieuwe werkelijkheid rekening te houden. Het gaat hier, voor zover ik kan zien, ook niet om slechts een gevolg van de zonde, maar wel degelijk om een straf op de zonde. Alles wat de Here tegen Eva en Adam zegt heeft immers het karakter van een straf.

(inleiding)

Lieve kinderen

De vorige keer kwam ik tot de conclusie dat er heel wat aanwijzingen zijn dat er niet alleen in de engelenwereld, maar straks ook op de nieuwe aarde nog steeds sprake is van gezagsrelaties. Of er dan ook nog een gezagsrelatie is tussen mannen en vrouwen weet ik niet. Maar in ieder geval kun je niet zeggen dat gezag alleen met de zondeval te maken heeft en dat we er dus goed aan doen om de door Paulus en Petrus voorgeschreven gezagsrelaties te gaan minimaliseren of zelfs af te schaffen in het kader van de nabijheid van het koninkrijk. Dat is uiteraard iets anders als de Schriftuurlijke opdracht om die gezagsrelaties te saneren in het licht van de in Christus geopenbaarde liefde. De geschiedenis leert overduidelijk dat er sprake is geweest van veel misbruik van gezag en dat heeft zeker te maken met het feit dat liefde niet of slechts gebrekkig geïntegreerd werd in gezag en dat ook het dienende karakter van gezag niet onderkend werd door de dragers van dat gezag.

(inleiding)

Lieve kinderen,

In de vorige brief heb ik geprobeerd duidelijk te maken dat ‘gezag’ en ‘erkenning van gezag’ bij elkaar horen. Als deze twee in balans zijn, is er geen sprake van moeite. Vooral ook omdat het er dan totaal niet om gaat dat degene die gezag ontvangt een hogere waarde zou bezitten dan degene die het gezag van een ander erkent.

Efeze 5: 21 neutraliseert niet de door Paulus voorgeschreven gezagsrelaties

Hieronder wil ik nu proberen duidelijk te maken dat ‘gezag’ en ‘autoriteit’ niet uitsluitend bestaan vanwege de zonde. En dat ‘gezag’ daarom ook niet per definitie op zal houden zodra de zonde tot het verleden behoort. Maar voor alle duidelijkheid trek ik nog even de denklijn die ik wil gaan bestrijden: wie vandaag moeite heeft met de (Bijbelse) gedachte dat een man gezag heeft over zijn vrouw, zal uiteraard graag uitgaan van de (veronderstelde) afwezigheid van ‘gezag’ op de nieuwe aarde. Dit legitimeert immers het streven om ook vandaag al dat ideaal zo dicht mogelijk te benaderen. En ook als je van mening bent dat Adam en Eva van oorsprong geen onderlinge gezagsverhouding kenden, kun je vandaag al zoveel mogelijk naar die ‘ideale’ situatie van later gaan streven: geen gezag van de één over de ander. Ik zie in dat verband een tekst als Efeze 5: 21 nogal eens langskomen: “Aanvaard elkaars gezag uit eerbied voor Christus.” Dat wordt niet specifiek tegen mannen gezegd en ook niet specifiek tegen vrouwen. Dit is een algemene aanmoediging. En daarom zou dit betekenen dat mannen zich in onze tijd net zo goed aan het gezag van vrouwen moeten onderwerpen als vrouwen aan dat van mannen. Echter, als je het woord ‘elkaar’ in deze tekst op bovenstaande manier uitlegt, loopt het begrip ‘gezag’ helemaal leeg. Wat blijft er van ‘gezag’ over als ik jouw gezag moet aanvaarden en jij mijn gezag? Deze tekst kan m.i. daarom echt niet anders betekenen dan dat je, hoewel allemaal kind van God en dus voor Hem gelijk, toch het door God aan sommigen gegeven gezag zult moeten aanvaarden. Gelijkwaardigheid ontslaat je niet van de plicht om legitiem gezag te erkennen.

(inleiding)

Lieve kinderen,

Veel medegelovigen kunnen zich niet voorstellen dat er sprake is van een gezagsverhouding tussen man en vrouw. Naar mijn indruk is dit het gevolg van een misverstand. Ze vullen een gezagsrelatie namelijk direct in als een zaak van hoger en lager. Alsof het in gezag altijd gaat over heersers en onderdanen. Het valt mij op dat in stukken die de gezagsrelatie binnen het huwelijk bestrijden, regelmatig een nogal gekleurd woord wordt gebruikt. Ik bedoel het woord ‘hiërarchie’. Er wordt dan gesteld dat de man (in onze tijd) echt geen hiërarchie heeft over de vrouw. Zeker in gereformeerde kringen wordt het woord ‘hiërarchie’ haast automatisch negatief opgevat. Wij gebruiken dit woord immers bijna uitsluitend om de (door ons verworpen) gezagsstructuur binnen de Rooms Katholieke kerk aan te duiden. Ik vind dat het gebruik van het woord ‘hiërarchie’ de discussie over m/v niet ten goede komt. Waarom niet de termen gebruiken die we in de Bijbel tegenkomen? Het gaat immers gewoon over gezag!

(inleiding)

Lieve kinderen,

Vanuit de eerste hoofdstukken van Genesis heb ik wat zaken aangedragen die er op wijzen dat er tussen Adam en Eva wel sprake van gelijkwaardigheid was, maar zeker niet van gelijkheid. Beiden hadden een eigen verantwoordelijkheid tegenover hun Schepper, maar als eerst-geschapene droeg Adam ook een bijzondere vorm van zeggenschap over Eva.

Het zal jullie allang duidelijk zijn dat de opvatting dat Adam als eerstverantwoordelijke ook gezag had over Eva door velen in onze tijd niet meer wordt gedeeld. Ik hoop dat het voor jullie intussen ook duidelijk is geworden dat je in dat geval heel wat gegevens uit de eerste hoofdstukken van de Bijbel moet wegredeneren of negeren.

(inleiding)

Lieve kinderen,

Vanuit het warme Pretoria probeer ik de draad weer op te pakken. We waren gebleven bij het verslag in Genesis 3, waar ons verteld wordt hoe Adam en Eva ter verantwoording geroepen worden vanwege hun ontrouw aan God en aan elkaar. Adam wordt overduidelijk als eerste aangesproken. Hij had bij het besluit om te eten van de verboden vrucht weliswaar niet het initiatief genomen, maar dat maakt niet dat zijn zonde mindere gevolgen heeft. Die gevolgen blijken al uit zijn verweer. Hij wijst met z’n vinger eerst naar Eva en voegt daarbij dat het gaat om de vrouw die God aan hem, Adam, gegeven heeft. Er is dus niet veel meer over van de dankbaarheid die hij uitzong op het moment dat God Eva bij hem bracht. Na zijn zonde waagt Adam het om zelfs God medeverantwoordelijk te stellen! Al moet je misschien zeggen dat Adam op dat moment niet zo’n erg objectieve getuige meer is, toch is het opvallend dat hij helemaal niet spreekt over de slang als verleider, maar over Eva. Zij heeft hem vruchten van die boom gegeven en toen heeft hij gegeten. Dit bevestigt wat ik in de vorige brief al naar voren haalde, dat Eva helemaal zelfstandig haar keuze gemaakt heeft en ook uitgevoerd en dat daarna pas Adam tot een actieve keuze kwam. Zo heeft de apostel Paulus dat blijkbaar ook gelezen. Hij schrijft immers: “En niet Adam werd misleid, maar de vrouw; zij overtrad Gods gebod.” (1Tim. 2: 14).

God roept vervolgens Eva ter verantwoording. Hij vraagt echter niet aan haar: “wat heb je gedaan,” maar: “waarom heb je dat gedaan?” Eva antwoordt: “ik heb gegeten omdat de slang mij over de gevolgen van dat eten een heel overtuigend en aanlokkelijk verhaal heeft verteld, maar hij heeft me daarmee misleid.” Nu spreekt God de slang aan en deze hoort als eerste de straf over zich uitspreken, die tegelijk voor Adam en Eva evangelie inhoudt: de moederbelofte (Genesis 3: 15).

(inleiding)

Lieve kinderen,

Er is in het scheppingsverhaal en wat daarop volgt meer te ontdekken dan alleen dat Adam eerder geschapen werd dan Eva. Vreemd eigenlijk dat er mensen zijn die zeggen dat dit als eerste geschapen zijn helemaal geen betekenis heeft. Als je alleen al naar het 5de gebod van de wet kijkt dan zie je dat in bepaalde verbanden degenen die later geboren zijn de verplichting ontvangen om degenen die eerder geboren zijn (vader/moeder) te eren. Dat heeft natuurlijk alles met gezag te maken. En het 5de gebod houdt niet op als je volwassen geworden bent. Zelfs waar op dit moment geen sprake van zonde is, blijven gezagsrelaties onder schepselen bestaan. Denk aan de engelen.

Trouwens, het eerder geboren zijn kon in Israël ook meebrengen dat er recht was op een dubbel erfdeel. Ongetwijfeld waren alle zonen van een vader gelijkwaardig, maar er was in bepaalde situaties toch geen sprake van volkomen gelijkheid. Maar goed, we waren nog in het paradijs.

(inleiding)

Lieve kinderen,

Daar gaan we! Eindelijk zijn we toegekomen aan het lezen van Genesis 1-3. Je kunt het natuurlijk zo moeilijk maken als je zelf wilt. Er zijn namelijk twee scheppingsverhalen. Maar we hoeven volgens mij geen spelletje te doen ‘zoek de verschillen’. Ik beschouw de beide verhalen als vensters waardoor de Here God ons, voor zover Hij dat nodig acht, getuige laat zijn van zijn schepping. Het zijn twee vensters die licht werpen op één en dezelfde werkelijkheid. En deze vensters geven ons niet een alomvattend beeld, maar slechts een door de Here bepaalde selectie. Gelukkig maar: hoe zou je iets wat in de eeuwigheid gebeurd is kunnen persen in woorden en in een brein als dat van ons wat nog altijd onderworpen is aan de tijd?

(inleiding)

Lieve kinderen,

In de vorige brief heb ik wat licht proberen te werpen op die prachtige tekst uit Efeze 5 (21-33). Ik wil nu eerst een mogelijk misverstand uit de weg ruimen. Mijns inziens geven de teksten uit de Bijbel daar geen aanleiding toe, maar misschien wel onze manier van denken. Paulus en ook Petrus spreken over het gezag van de man en dat vrouwen dat gezag behoren te erkennen. Dat laatste krijgt al gauw een heel negatieve kleur. Alsof de apostelen schrijven dat een vrouw zich behoort te onderwerpen aan haar man. En omgekeerd: dat de man dus het recht heeft zijn vrouw te dwingen zich aan zijn wil te onderwerpen. Maar niets is minder waar.

Als Paulus en Petrus de vrouwen aanspreken dan verwachten zij op dat moment iets van die vrouwen en niet van de mannen. Zij verwachten een vrijwillige respons van de vrouw op het gezag wat hun man ontving. En dat betekent dus: niet de man moet als hoofd de vrouw onderwerpen, maar de vrouw moet bereid zijn vrijwillig het hoofd-zijn (gezag) van haar man te erkennen. Dat zegt dus helemaal niets van haar gaven en kwaliteiten, maar uitsluitend zegt het iets over haar bereidheid ten opzichte van haar man de tweede plaats in te nemen. En die plaats geeft haar het “recht” om door haar man gevoed en verzorgd te worden. Om duidelijk te maken dat deze orde tussen man en vrouw helemaal niet iets is van meer of minder, laag of hoog, eerste- of tweederangs enz. grijpt Paulus terug naar het begin. Naar de schepping dus.

(inleiding)

Lieve kinderen,

In de eerste brief die ik jullie schreef heb ik er even de vinger bij gelegd dat de synode de zogenaamde zwijgteksten niet behandeld heeft met als argument dat de meningen daarover verdeeld zijn. Het is wel heel opvallend dat juist in die niet behandelde teksten door Paulus een duidelijke lijn getrokken wordt naar de schepping. Paulus had er blijkbaar geen moeite mee om in de eerste hoofdstukken van de Bijbel een argument te lezen voor zijn, in onze moderne ogen, nogal tegendraadse stellingname. Nu weet ik niet of ik er aan toe kom om alle teksten te gaan behandelen waarin iets gezegd wordt over de verschillende rol en positie van mannen en vrouwen. Maar in ieder geval wil ik op dit moment wel iets kwijt over een tekst waar wij samen al eens eerder over hebben nagedacht. Nou ja, samen..? Misschien zaten jullie toen wel met je gedachten heel ergens anders. Ik doel namelijk op die mooie tekst uit de brief van Paulus aan de Efeziërs die ook uitgebreid geciteerd wordt in het huwelijksformulier: Efeze 5: 21-33. Deze tekst behoort niet tot die beruchte zwijgteksten, maar Paulus grijpt ook hier terug op de schepping. En dat doet hij juist als hij iets zegt over de verhouding tussen een man en een vrouw.

(inleiding)

Lieve kinderen,

Ik hoor nog geen ander protest dan dat vooral de eerste brieven behoorlijk lang zijn. Ik weet niet of het mij lukt om per brief minder te behandelen. Sommigen vroegen ook nog naar de ideeën van dr Gijsbert van den Brink. Als je daar meer van wilt weten, moet je maar even op internet zoeken. Ik noemde zijn visie alleen maar om aan te geven dat er van meerdere kanten een bepaalde “druk” komt om de Bijbel anders te lezen dan we gewend zijn.

In de vorige brief gaf ik aan dat naar mijn indruk professor Ad de Bruijne spreekt en denkt over het komen van het Koninkrijk vanuit de gedachte dat God de huidige, gevallen schepping transformeert naar het niveau van het Koninkrijk. Ik ga zelf dus liever uit van een herstel van de oorspronkelijke schepping (van vóór de zondeval). Uiteraard niet in de zin dat we straks op de nieuwe aarde weer teruggetransplanteerd zijn naar het niveau van Adam en Eva in het paradijs. De Bruijne heeft natuurlijk gelijk dat er ondanks de zonde toch ook veel (goede) ontwikkeling geweest is. Overigens klinken dan toch in mijn oor ook nog altijd de woorden van DKW (de bekende ds. DK Wielinga): “Laat je niet voor de gek houden: na de zondeval was er geen sprake meer van evolutie, maar van devolutie.” Afgemeten naar de norm van Gods Woord is niet alle ontwikkeling ook echt vooruitgang.

(inleiding)

Lieve kinderen,

De schepping loopt niet uit op een nederlaag voor God

Jullie hebben in een grijs verleden allemaal catechisatie bij mij gevolgd. Ik zal het nu niet hebben over wat we toen allemaal beleefd hebben. Ik roep je alleen iets in herinnering. Jullie moeten me vast meer dan een keer de vraag hebben horen stellen waarom de Here na de zondeval van Adam en Eva niet de planeet aarde als een prop papier verfrommeld heeft en de ruimte heeft ingeschoten. Het was voor God toch verreweg het gemakkelijkste geweest om een andere planeet uit te kiezen en met de ervaring die Hij intussen had opgedaan een nieuwe schepping te maken? Het antwoord waarom God dat niet gedaan heeft kun je heel ingewikkeld maken door te stellen dat God juist alles gebruikte om uiteindelijk zijn liefde te kunnen laten zien aan Zichzelf, aan de engelen en aan alle mensen. Maar ik benaderde het ook wel van een iets andere kant: God kan op geen enkele manier satan laten winnen. Hij kan zelfs satan niet in de waan laten dat hij de Here, die toch ook zijn schepper was, een nederlaag heeft weten toe te brengen. Nee, God gaat bewijzen dat Hij na iedere scheppingsdag niet een te groot woord heeft gesproken. Toen Hij zijn eigen werk evalueerde, deed Hij dat als Schepper voor Wie er echt geen geheimen en verrassingen waren in zijn schepping (bijvoorbeeld over zonde en dood). Hoe zou God ooit kunnen rusten op de 7de dag als er nog iets mankeerde aan zijn schepping?

(inleiding)

Lieve kinderen,

Jullie gaven aan dat je het verschil tussen dat ‘transformeren’ van de schepping en het ‘herstellen’ nog niet zo erg zien zitten. Ik begrijp dat. Het lijkt misschien een beetje een woordspelletje. Zo nodig zal ik daar later nog wel op terugkomen. Laat ik eerst nog even in herinnering brengen waar ik heen wil. Het was mij opgevallen, weet je nog, dat niet iedereen staat te juichen als je in de m/v discussie een beroep doet op Genesis 1-3. Terwijl in die eerste hoofdstukken van de Bijbel voor je gevoel juist heel veel belangrijke argumenten te vinden zijn. Ik vroeg me dus af: hoe kan dat? Waarom laten sommigen deze hoofdstukken liggen?

Ik meende een aanwijzing te vinden in het spreken van professor de Bruijne over het beleid van God om de gevallen schepping te transformeren richting het Koninkrijk. In dat kader spreekt hij over een ontwikkeling in de tijd. Even heel kort door de bocht: sinds de zondeval is er heel wat misgegaan, ook in de verhouding tussen mannen en vrouwen. In heel de tijd van het OT krijgen mannen als regel de leiding. Van vrouwen werd verwacht dat ze zich zouden voegen naar deze leiding. Dat was in de tijd van Paulus in feite ook nog zo. Paulus ging er van uit dat het een chaos zou worden als vrouwen, zeker in de kerk, zich niet zouden onderwerpen aan het gezag van de mannen. En ook bij een kerkvader als Augustinus, die zo’n 300 jaar later leefde, was het nog steeds zo dat vrouwen een plaats kregen ‘onder’ de man omdat men bang was voor maatschappelijke en kerkelijke chaos. Maar intussen leven wij al weer een heel stukje verder in de geschiedenis en wat blijkt? In onze Westerse maatschappij hebben vrouwen zonder probleem praktisch dezelfde positie ingenomen als mannen. Om dan dezelfde angst voor wanorde vast te houden als Paulus en Augustinus lijkt dus absoluut niet meer nodig. Wij zijn in feite, mee door de invloed van het christendom, opgeschoven naar een situatie die al veel dichter aanligt tegen de uiteindelijke bedoeling van God die Hij bezig is te realiseren in zijn komende Koninkrijk. Daar immers zal geen sprake meer zijn van onderschikking van welk menselijk schepsel ook aan een ander menselijk schepsel. Wij allemaal, mannen en vrouwen, zullen meeregeren met Christus. Zo ongeveer loopt de denklijn van professor de Bruijne.

(inleiding)

Lieve kinderen,

Waar ben ik aan begonnen?! Iets op papier zetten over het je al of niet kunnen beroepen op Genesis 1-3 als het gaat om de vraag of bijvoorbeeld jullie vrouwen, mijn lieve schoondochters, ook tot het ambt van ouderling/predikant geroepen mogen worden. Maar goed, ik ga m’n best doen.

Ik heb dezelfde ervaring als jullie dat er iets ‘in de lucht’ lijkt te hangen wat het signaal afgeeft dat een beroep op de ‘scheppingsorde’ uit de tijd is en wetenschappelijk ook niet verantwoord. Mijn eerste gedachte is dan dat voorstanders van de openstelling van alle ambten voor vrouwen dit gewoon beweren omdat ze de gegevens uit het scheppingsverhaal niet kunnen gebruiken. Dat is natuurlijk een slechte gedachte van mij. En ik probeer dus op zoek te gaan naar de echte argumenten die gebruikt worden om Genesis 1-3 buitenspel te zetten (merk je hoe woorden toch een bepaalde ‘kleur’ geven aan wat je zegt?!). Ik kan het niet laten om in dit verband toch ook even te wijzen op hoe de Generale Synode in haar gronden onder het besluit omgaat met bepaalde teksten uit de Bijbel. De teksten uit het NT die bekend zijn als de ‘zwijgteksten’ worden niet (op een nieuwe manier) uitgelegd. Ze worden slechts aangeduid als teksten waarover uitleggers het niet eens zijn en dus tellen ze niet mee. Nu zal daar het laatste woord nog niet over gesproken zijn. Maar je vraagt je wel af of Genesis 1-3 misschien ook van de agenda verdwenen is omdat Paulus juist in deze aan de kant gelegde zwijgteksten naar schepping en zondeval teruggrijpt.

(inleiding)

Lieve kinderen, (dat zeg ik natuurlijk omdat ik verwacht dat ook jullie vrouwen meelezen ;-)

Jullie vertelden me dat je wel geprobeerd hebt om iets te lezen over hermeneutiek, maar dat je er een beetje wanhopig van werd. “Moeten we dat echt allemaal begrijpen voordat we kunnen beoordelen wat er momenteel aan de hand is in de kerk?” “Moeten we heel het gesprek over wel of niet vrouwen in het ambt overlaten aan theologen en maar afwachten welke beslissingen zij nemen?”

Ik heb jullie geantwoord dat in het nieuwe boekje van de TU (Gereformeerde hermeneutiek vandaag) best heel moeilijke dingen staan en dat ook ik niet durf te beweren dat ik alles al helemaal begrijp. Maar dat betekent natuurlijk niet dat we daarom op alle andere punten alleen nog maar voor onze beurt kunnen spreken omdat we niet genoeg op de hoogte zouden zijn. We hoeven m.i. niet zwijgend en geduldig af te wachten wat er verder nog uit de bus komt. Per slot van rekening heeft de Generale Synode van Meppel 2017 al een ondubbelzinnige beslissing genomen op het punt van vrouwen in het ambt en bovendien heeft de synode dit besluit met een aantal gronden ook al in het midden van de kerken neergelegd.

Brieven aan mijn kinderen.

Op deze site volgt een aantal brieven die ik schreef voor mijn kinderen. Ieder van hen is op eigen manier en op eigen plaats bezig na te denken over de ontwikkelingen in onze kerken. We praatten er over als we bij elkaar waren. Ze stuurden elkaar en mij stukken toe, maar steeds kwamen er twee zaken bovendrijven.

Het eerste was dat ze bij de discussie over hermeneutiek al snel afhaakten. Ondanks alle pogingen het wat eenvoudiger te maken, werd de plek en betekenis van de hermeneutiek voor hen niet duidelijker.